عین القضات همدانی

سلطان العشاق
 ابوالمعالی عبدالله بن محمد بن علی میانجی
عین القضات همدانی
Ayn-al-Qużāt Hamadānī
(۴۹۲ – ۵۲۵ ه.ق. / ۱۰۹۸ – ۱۱۳۱ م.)
^{(قدس الله سرّه)}

گفته است:

مبادا تصور کنی، که آنگونه معانی را می توان از راه این الفاظ دریافت کرد، و به عقل ناقص و هوش نارسای خویش در آن تصرّفی کنی. از من این نصیحت را بپذیر و می دانم که نتوانی پذیرفت، و عذرت بر من معلوم است، من خود از علوم ظاهر چیزها دیده ام، که آن را از تو و غیر تو از اهل نظر ناپسند نمی دانم. آری اگر خواستی از طریق ذوق به حقیقت دست یابی باید دنیای ناپاک را با همۀ آلودگیهای دنیا پرستان که تمامی همت خویش را متوجه آن ساخته اند، رها کنی. اما در مورد آخرت از هیچ چیز فرو گذار مباش، که عاشق را ننگ و عار همین بس که در راه معشوق خویش بر چیزی توقف کند. سوگند که: «گروهی از شما دنیا را می خواهند و گروهی آخرت را» اما این کجا و آنانکه بار دنیا و آخرت، هر دو را از پشت خویش فرو انداختند کجا! تا قرآن در ستایش ایشان گفت: «یُریدُونَ وَجهَهُ»¹. تو نیز اگر چنین کنی جود و سخای ازلی دلی می دهدت که به هیچ چیز زمین و آسمان تعلق نیابد، و تشنگی آن را جز جمال ازلی سیراب نکند، که آب زندگانی همان است و بس.

عین القضات همدانی، زبدة الحقایق،
فصل هشتاد و ششم (۸۶).

1. قرآن کریم، سورة الکهف (۱۸)، آیة ۲۸. ↩︎