خاتم الشعرا
نورالدین عبدالرحمان جامی
Nur ud Din Abdul Rahman Jami
(۸۱۷ – ۸۹۸ ه.ق. / ۱۴۱۱ – ۱۴۹۲ م.)
(قدس الله سرّه)
گفته است:
حضرت بی چون که تو را نعمت هستی داده است، در درون تو جز یک دل ننهاده است، تا در محبت او یک روی باشی و یک دل، و از غیر او مُعرض و بر او مقبل، نه آنکه یک دل را به صد پاره کنی، و هر پاره ای را در پی مقصدی آواره.
ای آنکه به قبلۀ وفا روست تو را
بر مغز چرا حجاب شد پوست تو را؟
دل در پی این و آن نه نیکوست تو را
یک دل داری بس است یک دوست تو را
عبدالرحمان جامی، لوایح، لایحۀ اول
خدای تعالی را به اکراه طاعت ندارند،
و اندر وی به غلبه عاصی نتوان گشتن،
و حق تعالی بندگان را اندر مملکت خویش
مهمل به جای نگذارد تا هر چه خواهند کنند.
گفته است:
صفت « صوفی » آن است که:
چون نیابد آرامیده باشد، و
چون بیابد ببخشد و ایثار کند
گر قطره نماند آب باقی باشد
ور کوزه شکست بحر ساقی باشد
عطّار به صورت از خراسان گر رفت
آمد عوضش شیخ عراقی باشد
« ارکان توبه ۳ چیز است »
۱. پشیمانی در دل
۲. عذر بر زبان
۳. و بریدن از بدی و بدان
« و اقسام توبه ۳ است »
۱. توبه مطیع
۲. توبه عاصی
۳. و توبه عارف
