بزرگان صوفیه

المعرفة هی المعرفة بالجهل

معرفت آن است که به جهل خود عارف شوی.
Gnosis is the gnosis of (your) Ignorance

خدای تعالی را به اکراه طاعت ندارند،
و اندر وی به غلبه عاصی نتوان گشتن،
و حق تعالی بندگان را اندر مملکت خویش
مهمل به جای نگذارد تا هر چه خواهند کنند.

خدای تعالی نیکان را قوّت بر طاعت نه به جبر داد،
به درستی که قوت ایشان به یقین داد.

عشق و محبت هم مقاصد نیستند،
از برای حصول مقام عبودیت اند.

خوشنودی و بسندکاری است

ابوبکر محمد بن اسحق البخاری الکلاباذی
(متوفی ۳۸۰ هجری قمری)

امام ابو حامد محمد غزالی طوسی
(۴۵۰ – ۵۰۵ هجری قمری)

شیخ ابو نصر السراج الطوسی
(متوفی ۳۷۸ هجری قمری)

اُنس محبّان به مشاهده محبوب است،
و اُنس محبوبان به بندگی محبوب.

قطع است از غیر آن، و اعراض قلب از همه چیز الا آن

گفت: تصوّف خُلق است.
آن کس که خوی زیادتی دارد بر تو،
در تصوّف بر تو زیادی دارد.

دل دوستان شاد شود نزدیک سماع،
و دل تایبان بترسد، و دل مشتاقان افروخته گردد.

سماع واردی است بحق که برانگیزاند دل را سوی حق،
هر که بهرِ نفس سماع کند، زندیق گردد.

خلل از این است که خدا را به نظر محبت نمی نگرند،
به نظر علم می نگرند، و به نظر معرفت، و نظر فلسفه!
و (اما) نظر محبت کار دیگر است.

آن کس که هزار عالَم از رنگ نِگاشت
رنگ منو تو کجا بَرَد، ای ناداشت؟
این رنگ همه هوس بوَد، یا پنداشت
او بی رنگ است، رنگ او باید داشت